Category: Նորություններ և իրադարձություններ

13.07.2022թ.-ին Եվրոպայի խորհրդի Նախարարների կոմիտեն ընդունել է CM/Rec(2022)18 հանձնարարականը կրթական կեղծարարությունների դեմ պայքարի վերաբերյալ: Հանձնարարականը մշակվել է Եվրախորհրդի ETINED պլատֆորմի շրջանակներում կրթության ոլորտում էթիկայի, բարեվարքության և թափանցիկության վերաբերյալ և ուղղված է 46 անդամ երկրներին:  Դրա նպատակ  է աջակցել երկրներին կրթության ոլորտում  կեղծարարությունների դեմ պայքարում:

Այս նոր իրավական չափորոշիչը  ունի չորս հիմնական ուղղություններ՝ կանխարգելում, քրեական հետապնդում, միջազգային համագործակցություն և մոնիտորինգ Փաստաթղթում ներկայացված են վեց հիմնական առաջարկություններ.

• խթանել որակյալ կրթությունը՝ վերացնելով կրթական կեղծիքները,
• պաշտպանել աշակերտներին, ուսանողներին, հետազոտողներին և կրթության բոլոր մակարդակների անձնակազմին կեղծ ծառայությունների վաճառքով (և գովազդով) զբաղվող կազմակերպություններից և անհատներից,
• աջակցել կանխարգելիչ և պաշտպանիչ միջոցառումների իրականացմանը, ինչպես նաև խթանել բոլորի համար կրթության բոլոր մակարդակներում ուսուցման հավասար հնարավորությունների մշակույթը,
• հետևել տեխնոլոգիական զարգացումներին, որոնք կարող են աջակցել կեղծարարությունների նոր ձևերին.
• դյուրացնել ոլորտում միջազգային համագործակցությունը.
• աջակցել Հանձնարարականի լայն տարածմանը:

CM/Rec(2022)18 հանձնարարականի հայերեն թարգմանությունը հասանելի է այստեղ:

2023 թվականի նոյեմբերի 8-ին Ակադեմիական փոխճանաչման և շարժունության ազգային տեղեկատվական կենտրոնի մի գնահատման մասնագետը ENIC-NARIC կենտրոնների 35 գնահատման մասնագետների հետ միասին մասնակցեց Վարշավայում կայացած սլավոնախոս երկրների TST2 մասնագետների հանդիպմանը: Հանդիպման նպատակն էր փորձի փոխանակումը, օտարերկրյա կրթական որակավորումների գնահատման ընթացքում հանդիպող խոչընդոտների քննարկումը: Մեկօրյա հանդիպման ընթացքում գնահատման մասնագետները հնարավորություն ունեցան քննարկելու սլավոնախոս երկրների կրթական որակավորումների իսկության ստուգման ընթացակարգերը, հատկապես Բելառուսի, Ռուսաստանի և Ուկրաինայի դեպքում: Գնահատման մասնագետները քննարկեցին ներկա իրավիճակում Ուկրաինայի որակավորումների ճանաչումը հեշտացնող ընթացակարգերի և գործիքների վերաբերյալ իրենց փորձը:

Նման հանդիպումների նպատակն է համախմբել ENIC-NARIC ցանցերի գնահատման մասնագետներին ՝ բարելավելու կենտրոնների միջև համագործակցությունը:

2023թ. Եվրոպայի խորհուրդը (ԵԽ) առաջին անգամ հանդես եկավ դրամաշնորհային ծրագրով` նախատեսված ԵՄ անդամ չհանդիսացող երկրների ազգային տեղեկատվական կենտրոնների համար: Ակադեմիական փոխճանաչման և շարժունության ազգային տեղեկատվական կենտրոնը մրցույթին ներկայացրեց «Կրթության շահագրգիռ կողմերին զինել կոմպետենցիաներով կեղծարարությունների բացահայտման և դրանց դեմ պայքարելու համար/DETECT» ծրագիրը, որն ընտրվեց ֆինանսավորման համար:

Ծրագրի մեկնարկը տրվեց 2023թ. մարտին և  այն կավարտվի 2023թ. դեկտեմբերին: Ծրագրի շրջանակներում հարցում կատարվեց ՀՀ 28 ճանաչված բուհերի`  գնահատելու համար ինչպիսի հմտություններ են հարկավոր հաստատություններին կեղծարարության բացահայտման և  դրա դեմ պայքարի համար:  Ծրագրի նպատակն էր ընդլայնել բուհերի հետ երկխոսությունը որակավորումների կեղծարարությունների և դրանց հայտնաբերման վերաբերյալ: Մասնավորապես, հարցման արդյունքում մշակվելու էր բուհերի կարիքներին համապատասխան վերապատրաստման դասընթաց:

2023թ. հոկտեմբերի 31-ին ծրագրի շրջանակներում կայացավ բուհերի ղեկավար կազմի համար նախատեսված միջազգային համաժողովը, որի նպատակն էր ներկայացնել կրթական կեղծարարության դեմ արդյունավետ պայքարի, բացահայտման հայկական և այլ երկրների փորձը: Համաժողովին մասնակցում էին  նաև Ֆրանսիայի, Իտալիայի, Շվեդիայի Միացյալ Թագավորության, Վրաստանի ազգային տեղեկատվական կենտրոնների փորձագետները ինչպես նաև TAICEP միջազգային գնահատման մասնագետների ասոցիացիայի նախագահը, որոնք ներկայացնում էին կեղծարարության դեմ պայքարում իրենց երկրների փորձը:

Համաժողովին հաջորդեց դասընթացը, որը նախատեսված էր բուհերի միջազգային բաժինների և ընդունելության հարցերով զբաղվող անձնակազմի համար: Դասընթացի նպատակն էր մասնակիցներին զինել կրթական կեղծարարության և դրա կանխարգելման, հայտնաբերման և դրա դեմ պայքարի համար անհրաժեշտ մեթոդաբանության վերաբերյալ գիտելիքներով` նպաստելով իրազեկման միջոցառումների կազմակերպմանը, կեղծարարության կանխարգելմանը, վաղ հայտնաբերմանը, իրավական և էթիկական հարցերի վերհանմանը:  Վերապատրաստումը  համատեղ անցկացրեցին CIMEA-NARIC/իտալական և ArmENIC/հայկական ազգային տեղեկատվական կենտրոնների փորձագետները` ներկայացնելով բազմաթիվ օրինակներ: Վերպատրաստմանը մասնակցում էին 50 ներկայացուցիչներ ՀՀ բուհերից, որոնց շնորհվեց սերտիֆիկատներ դասընթացի ավարտին:

2023 թվականի հուլիսի 4-5-ը Փարիզում տեղի ունեցավ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից կազմակերպված Բարձրագույն կրթության որակավորումների ճանաչման գլոբալ կոնվենցիայի (ԳՃԿ) անդամ պետությունների միջկառավարական առաջին նիստը: Հանդիպման բացմանը ներկա էր նաև  ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ում Հայաստանի մշտական ​​պատվիրակության դեսպան Քրիստիան Տեր-Ստեփանյանը։

Մինչ այժմ աշխարհի տարբեր տարածաշրջաններից 23 երկրներ վավերացրել են ԳՃԿ, և այդ երկրների թվում է նաև Հայաստանը։ Միջկառավարական համաժողովի առաջին նստին որպես դիտորդներ ներկա էին նաև այն երկրները, որոնք դեռ չեն վավերացրել կոնվենցիան։ Միջկառավարական համաժողովի դերն է խթանել և վերահսկել գլոբալ իրավական ակտի կիրարկումը ազգային մակարդակում` երաշխավորությունների, հռչակագրերի, լավագույն փորձի  կամ այլ տիպի փաստաթղթերի ընդունման միջոցով: Համաժողովը կարող է նաև մշակել կանոնակար անդամ պետությունների համար՝ խորհրդակցելով Տարածաշրջանային ճանաչման կոնվենցիաների կոմիտեների հետ:

Օրակարգի հիմնական հարցերը վերաբերում էին միջկառավարական նիստի բյուրոյի ընտրությանը, որը կգործի մինչև հաջորդ` հերթական նիստը (նիստերը նախատեսվում է գումարել երկու տարին մեկ անգամ), կանոնակարգի ընդունումը և 2023-2025 թվականների աշխատանքային ծրագրի և դրա կիրարկման ժամանակացույցի ընդունումը: Իր աշխատանքում միջկառավարական նիստին և ընտրված բյուրոյին աջակցում է Քարտուղարությունը, որը տրամադրվում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Գլխավոր տնօրենի կողմից և նախապատրաստում է նիստերի առընչվող փաստաթղթերը, կազմում է օրակարգը,  հեևում է  թե ինչպես են   իրականցվում նիստերի ժամանակ ընդունված որոշումները:

Այսուհետ,  Բյուրոյի ընտրությունից և Կանոնակարգի հաստատումից հետո, Կոնվենցիայի իրականացումը մասնակից պետությունների կողմից հնարավոր կլինի սկսել Կոնվենցիայի կառույցների և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ներկայացուցիչների համակարգմամբ։    Ազգային մակարդակով ԱՓՇԱՏԿ-ը ըստ Կոնվենցիայի, «ազգային կառույց» է, որը կնպաստի իրավական ակտի կիրարկմանը  ՀՀ Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության աջակցությամբ և համագործակցելով Հայաստանի բուհերի հետ:

Գլոբալ կոնվենցիայի մասին լրացուցիչ տեղեկությունների համար այցելեք https://www.unesco.org/en/higher-education/global-convention

2023 թվականի հուլիսի 6-7-ը Ակադեմիական ճանաչման և շարժունակության ազգային տեղեկատվական կենտրոնի (ԱՓՇԱՏԿ) աշխատակիցները Եվրոպայի խորհրդի կողմից ֆինանսավորվող «Կրթության շահագրգիռ կողմերին զինել կոմպետենցիաներով կեղծարարությունների բացահայտման և դրանց դեմ պայքարելու համար/DETECT/» ծրագրի շրջանակներում ուսումնական այցով հյուրընկալվեցին CIMEA NARIC իտալական ազգային տեղեկատվական կենտրոն:

Ծրագրի նպատակն է վերապատրաստման մոդուլի մշակման և անցկացման միջոցով կրթության շահագրգիռ կողմերին զինել կոմպետենցիաներով կեղծարարությունների բացահայտման և դրանց դեմ պայքարելու համար: Վերապատրաստման մոդուլը գործնական և իրական օրինակների միջոցով կզարգացնի մասնակիցների կարողությունները՝ բացահայտելու կրթական կեղծարարությունները:

Ուսումնական այցի նպատակն էր ծանոթանալ CIMEA-ի կողմից կրթական կեղծարարության հայտնաբերման և դրա դեմ պայքարի լավագույն փորձին և քննարկել ծրագրի և եզրափակիչ համաժողովի հետ կապված հետագա անելիքները: Ուսումնական այցի ընթացքում ԱՓՇԱՏԿ-ի տնօրենը ներկայացրեց վերջին հետազոտության արդյունքները և վերապատրաստման զարգացման կարիքների գնահատման հաշվետվությունը, ինչպես նաև կրթության ոլորտում կեղծարարության վերաբերյալ ԱՓՇԱՏԿ-ի նախորդ հրապարակումները:

CIMEA-ի գործընկերները ներկայացրեցին ազգային և միջազգային համատեքստում կրթական կեղծարարության դեմ պայքարի իրենց փորձը, ինչպես նաև կրթության ոլորտում կեղծարարության վերաբերյալ իրենց հետազոտություններն ու հրապարակումները: Բացի այդ, CIMEA-ի գործընկերները մանրամասն ներկայացրեցին կրթական որակավորումների գնահատման նպատակով դրանց իսկությունը ստուգելու համար կիրառվող գործիքները և մեթոդները։ Ավելի ուշ երկու կենտրոնների աշխատակիցները մասնակցեցին կեղծարարության և դատաբժշկական փորձաքննության ինտերակտիվ աշխատաժողովին` հնարավորություն ունենալով կիրառել ստուգման գործիքները իրական որակավորումների իսկությունը ստուգելու համար:

2023թ-ի հունիսի 10-14-ը Շվեդիայի Ստոկհոլմ քաղաքում կայացավ ENIC-NARIC ցանցի 30-րդ տարեկան համաժողովը: Համաժողովին մասնակցել են ԱՓՇԱՏԿ-ի երեք աշխատակիցներ: Միջոցառմանը ամփոփվել են ոլորտի վերջին իրադարձությունները և իրականացված ծրագրերը, ներկայացվել են անդամների նոր նախաձեռնությունները: ENIC-NARIC ցանցի 30-րդ տարեկան համաժողովի ընթացքում տեղի են ունեցել ինչպես ընդհանուր, այնպես էլ փոքր աշխատանքային խմբերով քննարկումներ: Փոքր աշխատանքային խմբերով քննարկումները թվով 12-ին էին, որոնցից 9-ին մասնակցեցին ԱՓՇԱՏԿ-ի աշխատակիցները:

2023 թվականի մայիսի 5-ին Երևանի պետական համալսարանի գիտական խորհրդի դահլիճում Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը նախաձեռնել էր աշխատանքային քննարկում Ակադեմիական փոխճանաչման և շարժունության ազգային տեղեկտվական կենտրոնի մասնակցությամբ, որի թեման էր վերանայել բարձրագույն կրթության ավարտական փաստաթղթի (դիպլոմի) հավելվածի (8-րդ բաժին) կրթական համակարգի նկարագրի լրամշակված տարբերակը:

Քննարկման ընթացքում Ակադեմիական փոխճանաչման և շարժունության ազգային տեղեկտվական կենտրոնի տնօրեն Գ. Հարությունյանը և Բարձրագույն կրթության մասնագետ Ա. Հովհաննիսյանը ներկայացրեցին նաև կենրտոնի կողմից 2019 թվականին իրականացված դոպլոմի հավելվածի և դրա կիրառելիության վերաբերյալ ուսոսումնասիրության արդյունքները:

Ուսումնասիրության նպատակն է ներկայացնել, թե որքանով է ՀՀ պետական, հավատարմագրված ոչ պետական և միջպետական համաձայնագրերի շրջանակներում ստեղծված բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների կողմից շնորհվող դիպլոմի հավելվածը ծառայում իր նպատակին:

Ուսումնասիրության արդյունքներն ամբողջական ձևով ներկայացված են ձեռնարկում, որն ուղղված է դիպլոմի հավելվածի նպատակի և կիրառման վերաբերյալ իրազեկվածության բարձրացմանը, ինչպես նաև ԵԲԿՏ նախարարների կողմից 2018թ. Փարիզում հաստատված դիպլոմի հավելվածի վերամշակված տարբերակի ներդրմանը ՀՀ բուհերում:

Քննարկամը ներկա էին Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության և  ՀՀ բուհերի մոտ 30 ներկայացուցիչները:

2023թ. փետրվարին մեկնարկել է «Դասընթացների առցանց կատալոգներ և տվյալների բազաներ` թափանցիկության և ճանաչման համար» (OCTRA 2) Էրասմուս+ ծրագիրը, որի գործընկերներն են`

• Ակադեմիական տեղեկատվական կենտրոնը (AIC), Լատվիա
• Բիզնեսի և ֆինանսների բակալավրական դպրոցը (BASBF), Լատվիա
• Բարձրագույն կրթության ոլորտում տեղեկատվության և որակավորումների ճանաչման կենտրոնը (CIP), Բոսնիա և Հերցեգովինա
• Լատվիայի ռեկտորների խորհուրդը (LRC)
• Ակադեմիական փոխանակման ազգաին կենտրոնը (NAWA), Լեհաստան
• Տեղեկատվության և փաստաթղթերի ազգային կենտրոնը (NACID), Բուլղարիա
• Դիպլոմների ճանաչման և համարժեքության ազգային կենտրոնը, Ռումինիա
• Որակ և որակավորում Իռլանդիա (QQI), Իռլանդիա
• Ակադեմիական փոխճանաչման և շարժունության ազգային տեղեկանտվական կենտրոնը (ArmENIC), Հայաստան:

Ծրագրի հիմնական նպատակն է ուսումնասիրել բուհերի կրթական ծրագրերի և դասընթացների առցանց կատալոգների դերը ճանաչման գործընթացում՝ հատուկ ուշադրություն դարձնելով միկրո որակավորումներին (micro-credentials): Կրթական ծրագրերի և դասընթացների հավաստի տեղեկատվության տրամադրումը խթանում է նաև միկրո որակավորումների ճանաչումը և հնարավորություն է ստեղծում բուհերի կողմից շնորհված որակավորումների ավտոմատ ճանաչմանը:

Ծրագրի շրջանակներում գործընկերների մեկնարկային հանդիպումը տեղի է ունեցավ 10.03.2023թ. Ռիգայում, Լատվիա, որին մասնակցում էին բոլոր գործընկերները: Հանդիպման ժամանակ ներկայացվեց ծրագրի հիմնական գործողությունները և դրանց իրականցման ժամանակցույցը, ինչպես նաև գործընկերների պարտականությունները:

Ս. թ. ապրիլի 21-ին առցանց ձևաչափով տեղի ունեցավ «Կրթության շահագրգիռ կողմերին զինել կոմպետենցիաներով կեղծարարությունների բացահայտման և դրանց դեմ պայքարելու համար/DETECT» Եվրոպայի խորհրդի դրամաշնորհային ծրագրի մեկնարկային հանդիպումը: Ծրագրում բացի ԱՓՇԱՏԿ-ի փորձագետներից ներգրավված է նաև Իտալիայի ազգային տեղեկատվական կենտրոնի (CIMEA) փորձագետը:

2023 թ. առաջին անգամ Եվրոպայի խորհուրդը մեկնարկել է դրամաշնորհային ծրագիր ուղղված ոչ ԵՄ անդամ երկրների ազգային տեղեկատվական կենտրոններին և ԱՓՇԱՏԿ-ը 5 շահած կենտրոններից մեկն է: Դրամաշնորհների նպատակն է նպաստել ազգային տեղեկատվական կենտրոնների առաքելությանը` կրթության ոլորտում համագործակցության ու շարժունության խթանման, ինչպես նաև բարձրագույն կրթության որակավորումների արդարացի և թափանցիկ ճանաչմանը:

Դեռևս 2021 թ.-ին ԱՓՇԱՏԿ-ի և Եվրոպայի Խորհրդի փորձագետների կողմից` Եվրոպայի Խորհրդի ֆինանսական աջակցությամբ իրականացրել էր «Հայաստանի Հանրապետությունում կրթական կեղծարարության իրավիճակը և բացահայտումը. ռիսկերը և պատասխան քայլերը ՔՈՎԻԴ-19 դարաշրջանում» խորագրով ուսումնասիրությունը, որը տպագրվել է 2022թ.  նոյեմբերի 14-ին: Ուսումնասիրության նպատակն էր բացահայտել ՔՈՎԻԴ-19 համավարակի հետևանքով առաջացած անհրաժեշտությունը՝ վերանայելու կրթության ոլորտում թափանցիկության, հաշվետվողականության և հակակոռուպցիոն միջոցառումների համար կիրառվող ավանդական գործիքներն ու քաղաքականությունները։

Հետազոտության արդյունքները ցույց են տվել, որ կրթական կեղծարարությունը և կոռուպցիոն պրակտիկան ոչ միայն խոչընդոտում են կրթության բոլոր մակարդակների հասանելիությանը, այլև ազդում են կրթության որակի, հետազոտության արդյունքների վստահելիության վրա և մարտահրավեր են նետում որակավորումների ճանաչմանը:

Այսպիոսով, DETECT ծրագրի նպատակն է վերոնշյալ ուսումնասիրության արդյունքների և առաջարկությունների հիման վրա մշակել վերապատրաստման դասընթաց, որը կզինի կրթության ոլորտի շահակիցներին կրթական կեղծարարության հայտնաբերման և դրա դեմ պայքարի համար անհրաժեշտ կարողականություններով: Դասընթացը կտա կրթական կեղծարարության և դրա կանխարգելման, հայտնաբերման և դրա դեմ պայքարի համար անհրաժեշտ մեթոդաբանության վերաբերյալ համապարփակ գիտելիքներ: Այն նաև կնպաստի իրազեկման միջոցառումների կազմակերպանը, կեղծարարության կանխարգելմանը, վաղ հայտնաբերմանը, իրավական և էթիկական հարցերի վեր հանմանը: Վերապատրաստումը կնպաստի, որպեսզի կրթության շահակիցները պաշտպանեն իրենց ռեսուրսները, հեղինակությունը և վստահությունը: Մասնակիցներին տալով կրթական կեղծարարության հայտնաբերման և կանխարգելման համար անհրաժեշտ գիտելիքներ, հմտություններ և գործիքներ՝ դասընթացը կնվազեցնի կրթական կեղծարարության ազդեցությունը և կխթանի բարեվարքության և հաշվետվողականության մշակույթը:

Եվրոպայի խորհրդի կողմից 2017թ. -ից իրականացվող Փախստականների Եվրոպական որակավորման անձնագիրը (EQPR) օգնում է փախստականներին վերականգնել իրենց կյանքը իրենց ընդունող երկրներում՝ հնարավորություն տալով նրանց գնահատել իրենց որակավորումը նույնիսկ ամբողջական փաստաթղթերի բացակայության դեպքում:

2023թ. մարտի 28-30-ը «Փախստականների Եվրոպական որակավորման անձնագիր» ծրագրի գործընկեր 15 երկրների ճանաչման ազգային կենտրոններից 31 գնահատման մասնագետներ մասնակցեցին Ստրասբուրգում Եվրոպայի խորհրդի կողմից անցկացված EQPR մեթոդաբանության վերաբերյալ վերապատրաստմանը: Վերապատրաստումն ավարտելուց հետո գնահատման մասնագետները հնարավորություն ունեցան նաև մասնակցել առցանց գնահատման սեսիայի` գործնականում կիրառելով ձեռք բերված գիտելիքները: Այսպիսով, 18 փախստականներ Աֆղանստանից, Թուրքիայից և Ուկրաինայից հնարավորություն ունեցան գնահատման ներկայացնել իրենց որակավորումները:

EQPR-ի նպատակն է փախստականներին օգնելու շարունակել ուսումը կամ գտնել համապատասխան աշխատանք իրենց նոր ընդունող երկրներում:

EQPR-ի մասին լրացուցիչ տեղեկությունների համար այցելեք ծրագրի կայք: