Տրանսազգային կրթության տրամադրման գործելակերպի կանոններ
Վավերացվել է ճանաչման կոնվենցիայի կոմիտեի կողմից 06.06.2001թ., Ռիգա ՆԱԽԱԲԱՆԵվրոպական տարածաշրջանում բարձրագույն կրթությանը վերաբերող որակավորումների ճանաչման մասին կոնվենցիայի (Լիսաբոնի ճանաչման կոնվենցիա) Կողմերը՝ գիտակցելով տրանսազգային կրթության արագ զարգացումը, որը բնութագրվում է հաստատությունների և կազմակերպությունների միջև այնպիսի պայմանավորվածություններով և համագործակցությամբ, երբ ուսանողները գտնվում են կրթությունը տրամադրող հաստատության տեղակայման երկրից տարբեր երկրում, և դրա ընդհանուր ազդեցությունը բարձրագույն կրթության վրա, մասնավորապես նաև եվրոպական տարածաշրջանում, գիտակցելով, մասնավորապես, այն մարտահրավերները, որոնք առաջադրվում են ազգային կրթական համակարգի շրջանակներից դուրս գործող տրանսազգային կրթության ցանկացած հաստատության և ծրագրի կողմից, տեղյակ լինելով այն փաստի մասին, որ տրանսազգային բարձրագույն կրթությունը արագորեն ընդլայնվում է` հիմնականում բարձրագույն կրթության սահմաններ չունեցող աշխարհում կրթական ծառայությունների ապահովման ոլորտում նոր տեղեկատվական տեխնոլոգիաների աճող և ակներևաբար անսահմանափակ օգտագործման շնորհիվ,համոզված լինելով, որ բարձրագույն կրթության ազգային համակարգերին է հանձնարարված և նրանք կշարունակվեն պահպանել, ի շարս այլոց, եվրոպական տարածաշրջանի մշակութային, հասարակական, փիլիսոփայական և հոգևոր բազմազանությունը, միևնույն ժամանակ նրանցից ակնկալվում է օժանդակել միջազգային և գլոբալ համագործակցության տարաբնույթ ձևերին,մեծապես կարևորելովտրանսազգային կրթության մեջ ընդգրկված բարձրագույն կրթական հաստատությունների կողմից շնորհվող կրթական ծրագրերի և աստիճանների ակադեմիական որակը,դիտարկելով, որ, անկախ կրթական ծառայությունների ստեղծման և ապահովման համար ընդունված ընթացակարգերից, բարձրագույն ուսումնական հաստատությունները պետք է համապատասխանեն ուսուցանման և ուսումնառության գործելակերպի այն չափանիշներին, որոնք պահանջում է գիտելիքի, տեխնոլոգիայի և աշխատաշուկայի ներկա և ապագա զարգացումը, ընդունելով, որ տրանսազգային համաձայնությունների միջոցով շնորհված որակավորումների ճանաչմանն ուղղված գործընթացը կնպաստի թե՜ ուսանողների շարժունությանը և թե՜ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների ու համակարգերի միջև կրթական ծրագրերին, հաշվի առնելովեվրոպական տարածաշրջանում Եվրոպայի Խորհրդի/ՅՈՒՆԵՍԿO-ի բարձրագույն կրթության որակավորումների ճանաչման մասին կոնվենցիան, որն ապահովում է ակադեմիական ճանաչման հարցերի ընդհանուր նորմատիվային շրջանակները, հաշվի առնելով նաև խոշոր կրթական ծառայություններ տրամադրողներից մի քանիսի կողմից մշակված և գնահատված գործելակերպի կանոնները, ինչպիսիք են.
- Ավստրալիայի փոխնախարարների կոմիտեի «Ավստրալիական համալսարանների կողմից միջազգային ուսանողների կրթության ապահովման էթիկական գործելակերպի կանոնները»,
- Միացյալ Թագավորության բարձրագույն կրթության որակի ապահովման գործակալության «Որակի ապահովման գործելակերպի կանոնները. համագործակցոիթյան ապահովումը»,
- Կրթական ծրագրերի գործելակերպի սկզբունքները ԱՄՆ քաղաքացի չհանդիսացողների համար,
ըմբռնելով, որ նման գործելակերպի կանոններն ապահովում են աշխատանքային շրջանակները ուղարկող հաստատությունների/բարձրագույն կրթության համակարգերի տեսանկյունից, և, որ դրանք պետք է համալրվեն ընդունող հաստատությունների/համակարգերի տեսանկյունից, հաշվի առնելովնաև Եվրոպական Հանձնաժողովի, Եվրախորհրդի և ՅՈՒՆԵՍԿO-ի կողմից համատեղ մշակված դիպլոմի հավելվածը, և նպատակ ունենալով տրամադրել որակավորումների գնահատմանը աջակցող լրացուցիչ տեղեկատվություն, վստահ լինելով, որ էթիկական սկզբունքները և արժեքները պետք է սերտորեն ուղղորդեն բարձրագույն ուսումնական համակարգերի և հաստատությունների միջև միջազգային և գլոբալ համագործակցությանը, գիտակցելով գործնականում ճանաչման խնդիրների համընդհանուր համաձայնեցված լուծում գտնելու անհրաժեշտությունը եվրոպական տարածաշրջանում և աշխարհի այլ տարածաշրջանների երկրներում` գիտակցելով Լիսաբոնի ճանաչման կոնվենցիայի սկզբունքների և դրույթների կենսագործման մեխանիզմների մշտապես թարմացման անհրաժեշտությունը, այդպիսով շարժվելով բարձրագույն կրթության համագործակցության նոր զարգացումներին համընթաց, համաձայնվել են, որ անհրաժեշտ է.
- Գործելակերպի կանոններ՝ տրանսազգային պայմանավորվածությունների միջոցով բարձրագույն կրթության ուսումնական ծրագրերի և այլ կրթական ծառայությունների տրամադրման ընթացքում,
- oտարերկրյա որակավորումների գնահատման ընթացակարգերի և չափանիշների վերաբերյալ հանձնարարական` հաշվի առնելով գործելակերպի կանոնների իրականացման և տրանսազգային կրթական ծրագրերի/դասընթացների ավարտից հետո շնորհվող որակավորումների ճանաչմանն ուղղված աջակցությունը,
- և որ դրանք դիտարկվեն որպես միմյանց լիովին համալրող և փոխադարձաբար աջակցող փաստաթղթեր:
ԲԱԺԻՆ I – տերմինաբանություն Լիսաբոնի ճանաչման կոնվենցիայում սահմանված տերմիններն այստեղ նորից նշված չեն և գործելակերպի սույն կանոնների նպատակների համար ունեն նույն իմաստը, ինչ Կոնվենցիայում: Ստորև այբբենական կարգով թվարկված տերմինները ունեն հետևյալ իմաստը. Գործակալներ Երրորդ Կողմերը, ինչպիսիք են բրոքերները, միջնորդները կամ աշխատանքի ընդունողները, որոնք գործում են իբրև միջնորդներ՝ շնորհող և ապահովող հաստատությունների միջև տրանսազգային կրթական ծրագրերը հաստատելու համար: Գործակալը սովորաբար ընդգրկված չէ կրթական ծառայությունների տրամադրման ման գործընթացում: Համաձայնություն Գործընկեների միջև պաշտոնապես համաձայնեցված փաստաթուղթ, որը պարունակում է շնորհող և ապահովող հաստատությունների միջև ձեռք բերված բոլոր համատեղ պայմանավորվածությունները: Շնորհող հաստատություն Բարձրագույն ուսումնական հաստատություն, որը շնորհում է աստիճաններ, դիպլոմներ, վկայականներ կամ այլ որակավորումներ: Կրթական ծառայություններ Ցանկացած կրթական ծրագիր, դասընթաց կամ դասընթացի մասեր, որի բարեհաջող ավարտը հանգեցնում է որակավորման: Այստեղ նմանապես ընդգրկված են այնպիսի ծառայություններ, ինչպիսիք են դասընթացի մասնակցությունը մատչելի դարձնող նախապատրաստական/ներածական մոդուլները, կամ մասնագիտական զարգացմանը հանգեցնող վերապատրաստման մոդուլները: ԳործընկերներՏրանսազգային համաձայնություններում ընդգրկված շնորհող և ապահովող հաստատություններ:Տրամադրող հաստատություն Կրթական ծրագիրն ամբողջությամբ կամ դրա մի մասը ապահովող հաստատություն կամ կազմակերպություն: Տրանսազգային պայմանավորվածություններ Կրթական, իրավական, ֆինանսական կամ այլ պայմանավորվածություն, որը հանգեցնում է հետևյալի ստեղծմանը.
- համագործակցային պայմանավորվածություններ, ինչպիսիք են՝ հատուկ իրավունքները, երկորյակ, համատեղ աստիճանները, որոնց միջոցով շնորհող հաստատության կրթական ծրագրերը կամ դասընթացի մասերը կամ կրթական այլ ծառայությունները տրամադրվում են այլ գործընկեր հաստատության կողմից,
- ոչ-համագործակցային պայմանավորվածություններ, ինչպիսիք են՝ մասնաճյուղերը, անդրափնյա հաստատությունները, կորպորատիվ կամ միջազգային հաստատությունները, որոնց միջոցով կրթական ծրագրերը կամ դասընթացի մասերը կամ կրթական այլ ծառայությունները տրամադրվում են ուղղակիորեն շնորհող հաստատության կողմից:
Տրանսազգային կրթություն Բարձրագույն կրթության ուսումնական ծրագրերի կամ ուսումնական դասընթացների շարքի կամ կրթական ծառայությունների (ներառյալ հեռակա ուսուցումը) բոլոր տեսակները, երբ ուսանողները գտնվում են շնորհող հաստատության գտնվելու վայրից տարբեր երկրում: Նման ծրագրերը կարող են պատկանել ոչ թե այն երկրի կրթական համակարգին, որտեղ գործում է շնորհող հաստատությունը, այլ մեկ այլ երկրի կրթական համակարգին, կամ կարող են գործել անկախ որևէ ազգային կրթական համակարգից: ԲԱԺԻՆ II – սկզբունքներ
- Տրանսազգային պայմանավորվածությունները պետք է մշակվեն, կիրարկվեն և վերահսկվեն այնպես, որ ընդլայնեն բարձրագույն կրթության ուսումնառության հնարավորությունը, ամբողջովին բավարարեն սովորողների կրթական պահանջներին, նպաստեն նրանց ճանաչողական, հասարակական, մշակութային, սոցիալական, անձնական և մասնագիտական զարգացմանը և համապատասխանեն թե՜ ընդունող և թե՜ ուղարկող երկրների բարձրագույն կրթության ազգային օրենսդրություններին: Համագործակցային պայմանավորվածությունների դեպքում պետք է լինեն բոլոր գործընկերների իրավունքները և պարտականությունները սահմանող գրավոր և իրավաբանորեն պարտավորեցնող համաձայնություններ կամ պայմանագրեր:
- Տրանսազգային ուսումնական ծրագրերի ակադեմիական որակը և չափանիշները պետք է առնվազն համադրելի . լինեն ինչպես շնորհող հաստատության, այնպես էլ ընդունող հաստատության ակադեմիական որակի և չափանիշների հետ: Շնորհող հաստատությունները, ինչպես նաև ապահովող հաստատությունները հաշվետու են և ամբողջությամբ պատասխանատու են որակի ապահովման և վերահսկման համար: Տրանսազգային պայմանավորվածություններով տրամադրվող կրթական ծառայությունների որակի վերաբերյալ ընթացակարգերը և որոշումները պետք է հիմնված լինեն որոշակի չափորոշիչների վրա, որոնք թափանցիկ են, համակարգված և բաց՝ մանրակրկիտ ուսումնասիրությունների համար:
- Տրանսազգային պայմանավորվածությունների միջոցով հիմնադրված հաստատությունների քաղաքականությունը և առաքելության ձևակերպումը, նրանց կառավարման կառուցվածքները և կրթական կարողությունները, ինչպես նաև նպատակները, խնդիրները և հատուկ ծրագրերի բովանդակությունը, դասընթացների շարքը և կրթական այլ ծառայությունները պետք է հրապարակվեն և մատչելի լինեն թե՜ ուղարկող և թե՜ ընդունող երկրների պետական մարմինների և շահառուներին՝ նման պահանջի դեպքում:
- Շնորհող հաստատությունը, տրամադերող կազմակերպությունը կամ գործակալը պոտենցիալ ուսանողներին և տրանսազգային պայմանավորվածություններով հիմնադրված կրթական ծրագրերի համար գրանցվածներին պետք է տրամադրեն համապատասխան, ճշգրիտ, ամբողջական և վստահելի տեղեկատվություն: Տեղեկատվությունում ուսանողների համար պետք է ընդգրկված լինեն ուղեցույցներ՝ կոնկրետ գործնական հարաբերությունների, բողոքների և բողոքարկումների համապատասխան ուղղությունների մասին: Եթե ծրագիրը տրամադրվում է համագործակցային պայմանավորվածության միջոցով, ապա նման պայմանավորվածության բնույթը և Կողմերի պատասխանատվությունները պետք է ներկայացված լինեն հստակորեն: Շնորհող հաստատությունը պատասխանատու է և պետք է վերահսկի իր անունից գործող գործակալների կողմից տրամադրվող տեղեկատվությունը, ներառյալ ուղարկող և այլ երկրներում որակավորումների ճանաչման վերաբերյալ հայցերը:
- Հաստատությունների աշխատակիցները կամ տրանսազգային պայմանավորվածություններով ստեղծված ծրագրերում դասավանդողները պետք է լինեն փորձառու՝ իրենց որակավորումների, դասավանդման, հետազոտական և այլ մասնագիտական փորձառության հարցերում: Շնորհող հաստատությունը պետք է ապահովի, որ այնտեղ գործում են արդյունավետ չափանիշներ՝ իր որակավորմանը հանգեցնող ծրագրերում ընդգրկված աշխատակիցների փարձառության վերանայման համար:
- Տրանսազգային կրթական պայմանավորվածությունները պետք է խրախուսեն ուսանողների և աշխատակիցների կողմից թե՜ շնորհող հաստատությունների և թե՜ ընդունող երկրի մշակույթների ու սովորույթների իրազեկությունը և իմացությունը:
- Շնորհող հաստատությունը պետք է պատասխանատու լինի այն գործակալների համար, որոնց նա կամ իր գործընկեր հաստատությունները նշանակում են իր անունից գործելու համար: Գործակալների ծառայություններից օգտվող հաստատությունները պետք է կնքեն գրավոր և իրավաբանորեն պարտավորեցնող համաձայնություններ կամ պայմանագրեր նրանց հետ՝ հստակորեն նշելով նրանց դերը, պատասխանատվությունները, վերապահված գործողության լիազորությունները, ինչպես նաև դիտանցման, բողոքարկման և դադարեցման պայմանները: Այս համաձայնությունները կամ պայմանագրերը հետագայում պետք է մշակվեն շահերի բախումից խուսափելու, ինչպես նաև իրենց սովորելու հետ կապված ուսանողների իրավունքները հաշվի առնելու նպատակով:
- Շնորհող հաստատությունը պետք է պատասխանատություն կրի տրանսազգային ուսումնական ծրագրերից բխող որակավորումների շնորհման համար: Նրանք պետք է տրամադրեն հստակ և թափանցիկ տեղեկատվություն որակավորումների վերաբերյալ, մասնավորապես դիպլոմի ներդիրի կիրառման միջոցով` դյուրացնելով որակավորումների գնահատումը ճանաչման իրավասու մարմինների, բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների, գործատուների և այլոց կողմից: Այս տեղեկատվությունը պետք է ընդգրկի որակավորման հանգեցնող ուսումնական ծրագրերի բնույթը, տևողությունը, ծանրաբեռնվածությունը, վայրը և լեզուն(երը):
- Ուսումնական դասընթացին ուսանողների ընդունելությունը, դասավանդման/ուսումնական աշխատանքները, տրանսազգային պայմանավորվածությունների շրջանակում տրամադրվող կրթական ծառայությունների քննության և գնահատման պահանջները պետք է համարժեք լինեն շնորհող հաստատության կողմից տրամադրվող նույն կամ համադրելի ծրագրերին:
- Տրանսազգային ուսումնական ծրագրերում ակադեմիական ծանրաբեռնվածությունը, որն արտահայտվում է կրեդիտներով, միավորներով, ուսման տևողությամբ և որևէ այլ կերպ, պետք է լինի նույնը, ինչ շնորհող հաստատության համեմատելի ծրագրերը, ցանկացած տարբերություն` այս տեսակետից, կպահանջի որակավորումների ճանաչման համար դրա նպատակահարմարության և հետևանքների վերաբերյալ հստակ ձևակերպում:
- Տրանսազգային կրթական ծրագրերի միջոցով շնորհված որակավորումները, որոնք համապատասխանում են ներկա Կանոնների դրույթներին, պետք է գնահատվեն համաձայն Լիսաբոնի ճանաչման կոնվենցիայի պայմանների:
